diken çıkarma ne demek?

Diken Çıkarma (Embriyogenezde)

Diken çıkarma (bazı kaynaklarda "Diken Oluşumu" olarak da geçer), embriyogenez sürecinde görülen, özellikle bitki embriyolarında önemli bir aşamadır. Bu aşama, embriyonun radikal (kökçük) ucunda, apikal hücrenin asimetrik bölünmesiyle başlar. Bu bölünme sonucu oluşan küçük hücre, daha sonra kökçük öncüsü haline gelirken, büyük hücre embriyonun geri kalanını oluşturur.

Temel olarak diken çıkarma süreci şunları içerir:

• Asimetrik Hücre Bölünmesi: Zigotun (döllenmiş yumurta) ilk bölünmesi genellikle asimetriktir. Bu bölünme, farklı kaderlere sahip iki hücre oluşturur.
• Kökçük Oluşumu: Küçük hücre (genellikle apikal hücre), hücre bölünmeleri ve farklılaşma yoluyla kökçük (gelecekteki kök) dokusunu oluşturur.
• Embriyo Gelişimi: Büyük hücre ise, kotiledonlar (çenek yaprakları), gövde ve diğer embriyo kısımlarını oluşturmak üzere bölünmeye ve farklılaşmaya devam eder.
• Hücre Farklılaşması: Diken çıkarma esnasında ve sonrasında, hücreler özelleşmiş rolleri üstlenir. Hücre farklılaşması süreciyle birlikte, farklı doku ve organlar oluşur.
• Polarite Oluşumu: Bu süreç, embriyonun apikal-bazal ekseninde (kök-gövde ekseni) polaritenin oluşmasını sağlar. Bu polarite, bitkinin doğru yönde büyümesini ve gelişmesini belirler.

Diken çıkarma, embriyonun temel yapı taşlarını oluşturduğu ve bitki gelişiminin erken aşamalarını belirlediği için kritik bir süreçtir. Bu süreçteki hatalar, embriyonun ölümüne veya anormal gelişimine yol açabilir. Bu sebeple, bu süreç genetik ve moleküler seviyede sıkı bir şekilde düzenlenir.